ปุถุชนคนธรรมดาจะสร้างบุญกุสล ให้ “ได้บุญกุสล”จริงๆ นั้นจะต้องมาจากการทำมหากุสลที่เรียกว่า “บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ประการ” หรือ ๓๐ ประการ เมื่อการกระทำนั้นเป็นไปครบถ้วนทั้งกายกัมม วจีกัมม และมโนกัมม บุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ประการ ได้แก่
๑. ทานมัย ได้บุญกุสลด้วยการบริจาคทานที่ถูกต้องตามพระธัมมวินัย ๘๔,๐๐๐ พระธัมมขันธ์
๒. สีลมัย ได้บุญกุสลด้วยการรู้จักและปฏิบัติในสีลตามพระธัมมวินัย ๒๑,๐๐๐ พระธัมมขันธ์
๓. ภาวนามัย ได้บุญกุสลด้วยการนำพระอภิธรรม ๔๒,๐๐๐ พระธัมมขันธ์ และพระสูตรต่างๆ มาเจริญธัมมภาวนา
๔. อปจายนมัย ได้บุญกุสลด้วยการที่จิตอ่อนน้อม เพื่อปฏิบัติตามคำสอนในพระวินัย ๒๑,๐๐๐ พระธัมมขันธ์ และตามพระสูตร ๒๑,๐๐๐ พระธัมมขันธ์
๕. เวยยาวัจจมัย ได้บุญกุสลด้วยการช่วยเหลือเกื้อกูล อนุเคราะห์ สร้างคุณประโยชน์ตามพระวินัย ๒๑,๐๐๐ พระธัมมขันธ์ และพระสูตร ๒๑,๐๐๐ พระธัมมขันธ์
๖. ปัตติทานมัย ได้บุญกุสลด้วยการบำเพ็ญกุสลตามพระธัมมวินัย ๘๔,๐๐๐ พระธัมมขันธ์ อยู่เนืองๆ และแจ้งบุญกุสลให้ทราบโดยทั่วไปเพื่อให้ผู้มีจิตกุสลมาร่วมทำบุญ
๗. ปัตตานุโมทนามัย ได้บุญกุสลด้วยการรู้จักอนุโมทนาการทำบุญกุสล ของผู้อื่นปลื้มปิติยินดีในบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ ตามพระธัมมวินัย ๘๔,๐๐๐ พระธัมมขันธ์
๘. ธัมมัสสวนมัย ได้บุญกุสลด้วยการไม่ว่างเว้นการฟังธัมม การสนทนาธัมมการเจริญธัมมตามพระธัมมวินัย๘๔,๐๐๐ พระธัมมขันธ์
๙. ธัมมเทสนามัย ได้บุญกุสลด้วยการสิกขาธัมมตามพระธัมมวินัย ๘๔,๐๐๐ พระธัมมขันธ์ อย่างต่อเนื่องไม่เสื่อมคลาย
๑๐. ทิฏฐุชุกัมม์ ได้บุญกุสลด้วยการสิกขาและปฏิบัติธัมมให้ตรงตามหลักธัมมคำสอนของพระสัมมาสัมพุทเจ้าอย่างละเอียดลุ่มลึก สุขุมคัมภีรภาพ ในพระธัมมวินัย ๘๔,๐๐๐ พระธัมมขันธ์ รู้จักว่าอะไรเป็นภาษาโลก(ภาษาปุถุชน) อะไรเป็นภาษาธัมม (ภาษาพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า) อะไรทำแล้วได้บุญกุสลอะไรทำแล้วเป็นบาปเป็นกุสล ไม่ควรทำ เป็นต้น
ข้อ ๔- ๕ จัดอยู่ใน บุญกิริยาวัตถุ ประเภท สีล
ข้อ ๖ – ๗ จัดอยู่ใน บุญกิริยาวัตถุ ประเภท ทาน
ข้อ ๘ – ๙ จัดอยู่ใน บุญกิริยาวัตถุ ประเภท ภาวนา
ข้อ ๑๐ จัดอยู่ใน บุญกิริยาวัตถุ ประเภท ทาน สีล ภาวนา (กายกัมม ๑๐ วจีกัมม ๑๐ มโนกัมม ๑๐ รวมเป็นบุญกิริยาวัตถุ ๓๐ ประการ)
