พระพุทธรำพึง

หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้ในสัปดาห์ที่ ๘ ขณะประทับนั่ง ณ ควงไม้อชปาลนิโครธ ทรงพุทธรำพึง ว่า “ธรรมที่ตถาคตได้บรรลุแล้วนี้ ลึก ซึ้ง เห็นได้ยาก รู้ตามได้ยาก สงบ ประณีต มิใช่วิสัยแห่ง ตรรก คือคิดเอาเองไม่ได้ หรือ ไม่ควรลงความเห็นด้วยการเดา แต่เป็นธรรมที่บัณฑิตพอจะรู้ได้



อนึ่งเล่า สัตว์ทั้งหลายส่วนมาก ยินดีในความอาลัย คือ กามคุณ สัตว์ผู้เห็นปานนั้น ยากนักที่จะเห็น ปฏิจจสมุปบาท และ พระนิพพาน ซึ่งมีสภาพ บอกคืนกิเลสทั้งมวล ทำตัณหาให้สิ้น ดับทุกข์ ตถาคตจะพึงแสดงธรรม หรือไม่หนอ ถ้าแสดงไปแล้ว คนอื่นรู้ตามไม่ได้ ตถาคตก็จะพึงลำบากเปล่า โอ! อย่าเลย อย่าประกาศธรรมที่ตถาคตได้บรรลุแล้วเลย ธรรมนี้ อันบุคคล ผู้เพียบแปล้ไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะ จะรู้ได้โดยง่ายมิได้เลย บุคคลที่ ยังยินดี พอใจให้กิเลสย้อมจิต ถูกความมืด คือกิเลสหุ้มห่อแล้ว จะไม่สามารถเห็นได้ ซึ่งธรรมที่ทวนกระแสจิต อันละเอียด ประณีต ลึก ซึ้ง เห็นได้ยากนี้”



วันจันทร์ที่ 1 มีนาคม พ.ศ. 2553

จิต ๑๒๑: รูปาวจรจิต ๑๕



จิต ๑๒๑ ประกอบด้วย กามาวจรจิต ๕๔ รูปาวจรจิต ๑๕ อรูปาวจรจิต ๑๒ โลกุตตรจิต ๔๐

รูปาวจรจิต ๑๕ ประกอบด้วย รูปาวจรมหากุสลจิต ๕ รูปาวจรมหาวิปากจิต ๕ รูปาวจรมหากิริยาจิต ๕

รูปาวจรมหากุสลจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากุสะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๒.       วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากุสะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๓.                ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากุสะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๔.                    สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากุสะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๒: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๕.              อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากุสะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๐: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๐ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓ อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ รูปาวจรมหากุสลจิต ๕

รูปาวจรมหาวิปากจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหาวิปากะจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหาวิปากะจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๓.                      ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหาวิปากะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๔.                           สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหาวิปากะจิตตัง
     เจตสิก ๓๒: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๕.                    อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหาวิปากะจิตตัง
     เจตสิก ๓๐: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๐ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓ อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ รูปาวจรมหาวิปากจิต ๕

รูปาวจรมหากิริยาจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากิริยะจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากิริยะจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๓.                      ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากิริยะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๔.                           สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากิริยะจิตตัง
     เจตสิก ๓๒: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๒ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓)
๕.                    อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ รูปาวะจะระ มะหากิริยะจิตตัง
     เจตสิก ๓๐: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๐ (เว้น วิรตีเจตสิก ๓ อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ รูปาวจรมหากิริยา ๕