พระพุทธรำพึง

หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้ในสัปดาห์ที่ ๘ ขณะประทับนั่ง ณ ควงไม้อชปาลนิโครธ ทรงพุทธรำพึง ว่า “ธรรมที่ตถาคตได้บรรลุแล้วนี้ ลึก ซึ้ง เห็นได้ยาก รู้ตามได้ยาก สงบ ประณีต มิใช่วิสัยแห่ง ตรรก คือคิดเอาเองไม่ได้ หรือ ไม่ควรลงความเห็นด้วยการเดา แต่เป็นธรรมที่บัณฑิตพอจะรู้ได้



อนึ่งเล่า สัตว์ทั้งหลายส่วนมาก ยินดีในความอาลัย คือ กามคุณ สัตว์ผู้เห็นปานนั้น ยากนักที่จะเห็น ปฏิจจสมุปบาท และ พระนิพพาน ซึ่งมีสภาพ บอกคืนกิเลสทั้งมวล ทำตัณหาให้สิ้น ดับทุกข์ ตถาคตจะพึงแสดงธรรม หรือไม่หนอ ถ้าแสดงไปแล้ว คนอื่นรู้ตามไม่ได้ ตถาคตก็จะพึงลำบากเปล่า โอ! อย่าเลย อย่าประกาศธรรมที่ตถาคตได้บรรลุแล้วเลย ธรรมนี้ อันบุคคล ผู้เพียบแปล้ไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะ จะรู้ได้โดยง่ายมิได้เลย บุคคลที่ ยังยินดี พอใจให้กิเลสย้อมจิต ถูกความมืด คือกิเลสหุ้มห่อแล้ว จะไม่สามารถเห็นได้ ซึ่งธรรมที่ทวนกระแสจิต อันละเอียด ประณีต ลึก ซึ้ง เห็นได้ยากนี้”



วันศุกร์ที่ 5 มีนาคม พ.ศ. 2553

จิต ๑๒๑: โลกุตตรจิต ๔๐: โลกุตตรผลจิต ๒๐

จิต ๑๒๑ ประกอบด้วย กามาวจรจิต ๕๔ รูปาวจรจิต ๑๕ อรูปาวจรจิต ๑๒ โลกุตตรจิต ๔๐

โลกุตตรจิต ๔๐ ประกอบด้วย โลกุตตรมัคคจิต ๒๐ โลกุตตรผลจิต ๒๐

โลกุตตรผลจิต ๒๐ ประกอบด้วย โสตาปัตติผลจิต ๕ สกทาคามิผลจิต ๕ อนาคามิผลจิต ๕ อรหัตตผลจิต ๕

โสตาปัตติผลจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ โสตาปัตติผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.             วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ โสตาปัตติผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                       ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ โสตาปัตติผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                             สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ โสตาปัตติผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                        อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ โสตาปัตติผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำวานกับ โสตาปัตติผลจิต ๕

สกาทาคามิผลจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ สะกะทาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.             วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ สะกะทาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                       ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ สะกะทาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                            สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ สะกะทาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                      อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ สะกะทาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ สกทาคามิผลจิต ๕

อนาคามิผลจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ อะนาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ อะนาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                     ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ อะนาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                          สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ อะนาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                  อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ อะนาคามิผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ อนาคามิผลจิต ๕

อรหัตตผลจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ อะระหัตตะผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ อะระหัตตะผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                     ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ อะระหัตตะผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                         สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ อะระหัตตะผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                   อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ อะระหัตตะผะละจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ อรหัตตผลจิต ๕