พระพุทธรำพึง

หลังจากพระพุทธเจ้าตรัสรู้ในสัปดาห์ที่ ๘ ขณะประทับนั่ง ณ ควงไม้อชปาลนิโครธ ทรงพุทธรำพึง ว่า “ธรรมที่ตถาคตได้บรรลุแล้วนี้ ลึก ซึ้ง เห็นได้ยาก รู้ตามได้ยาก สงบ ประณีต มิใช่วิสัยแห่ง ตรรก คือคิดเอาเองไม่ได้ หรือ ไม่ควรลงความเห็นด้วยการเดา แต่เป็นธรรมที่บัณฑิตพอจะรู้ได้



อนึ่งเล่า สัตว์ทั้งหลายส่วนมาก ยินดีในความอาลัย คือ กามคุณ สัตว์ผู้เห็นปานนั้น ยากนักที่จะเห็น ปฏิจจสมุปบาท และ พระนิพพาน ซึ่งมีสภาพ บอกคืนกิเลสทั้งมวล ทำตัณหาให้สิ้น ดับทุกข์ ตถาคตจะพึงแสดงธรรม หรือไม่หนอ ถ้าแสดงไปแล้ว คนอื่นรู้ตามไม่ได้ ตถาคตก็จะพึงลำบากเปล่า โอ! อย่าเลย อย่าประกาศธรรมที่ตถาคตได้บรรลุแล้วเลย ธรรมนี้ อันบุคคล ผู้เพียบแปล้ไปด้วย ราคะ โทสะ โมหะ จะรู้ได้โดยง่ายมิได้เลย บุคคลที่ ยังยินดี พอใจให้กิเลสย้อมจิต ถูกความมืด คือกิเลสหุ้มห่อแล้ว จะไม่สามารถเห็นได้ ซึ่งธรรมที่ทวนกระแสจิต อันละเอียด ประณีต ลึก ซึ้ง เห็นได้ยากนี้”



วันพุธที่ 3 มีนาคม พ.ศ. 2553

จิต ๑๒๑: โลกุตตรจิต ๔๐: โลกุตตรมัคคจิต ๒๐


จิต ๑๒๑ ประกอบด้วย กามาวจรจิต ๕๔ รูปาวจรจิต ๑๕ อรูปาวจรจิต ๑๒ โลกุตตรจิต ๔๐

โลกุตตรจิต ๔๐ ประกอบด้วย โลกุตตรมัคคจิต ๒๐ โลกุตตรผลจิต ๒๐

โลกุตตรมัคคจิต ๒๐ ประกอบด้วย โสตาปัตติมัคคจิต ๕ สกทาคามิมัคคจิต ๕ อนาคามิมัคคจิต ๕ อรหัตตมัคคจิต ๕

โสตาปัตติมัคคจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ โสตาปัตติมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ โสตาปัตติมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                     ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ โสตาปัตติมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                          สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ โสตาปัตติมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                  อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ โสตาปัตติมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ โสตาปัตติมัคคจิต ๕

สกทาคามิมัคคจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ สะกะทาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ สะกะทาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                     ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ สะกะทาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                          สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ สะกะทาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                   อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ สะกะทาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ สกทาคามิมัคคจิต ๕

อนาคามิมัคคจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ อะนาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ อะนาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                      ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ อะนาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                           สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ อะนาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                   อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ อะนาคามิมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ อนาคามิมัคคจิต ๕

อรหัตตมัคคจิต ๕
๑. วิตักกะ วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปะฐะมัชฌานะ อะระหัตตะมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๖: อัญญสมานเจตสิก ๑๓ โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๒.            วิจาระ ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ทุติยัชฌานะ อะระหัตตะมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๕: อัญญสมานเจตสิก ๑๒ (เว้น วิตกเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๓.                     ปีติ สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ตะติยัชฌานะ อะระหัตตะมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๔: อัญญสมานเจตสิก ๑๑ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๔.                         สุขะ เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง จะตุตถัชฌานะ อะระหัตตะมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)
๕.                 อุเปกขา เอกัคคะตา สะหิตัง สะสังขาริกัง ปัญจะมัชฌานะ อะระหัตตะมัคคะจิตตัง
     เจตสิก ๓๓: อัญญสมานเจตสิก ๑๐ (เว้น วิตกเจตสิก วิจารเจตสิก ปีติเจตสิก) โสภณเจตสิก ๒๓ (เว้น อัปปมัญญาเจตสิก ๒)

สรุปเจตสิกที่ทำงานกับ อรหัตตมัคคจิต ๕